Ξεκινάνε τα σχολεία: Πώς να αποφύγουν οι γονείς την πίεση και να στηρίξουν τα παιδιά

Στο KanoParty θέλουμε να στηρίζουμε τους γονείς όχι μόνο στην οργάνωση ενός πάρτι αλλά και στην καθημερινή ισορροπία της οικογένειας. Αυτή την περίοδο που τα σχολεία ξεκινούν και το άγχος μεγαλώνει, ζητήσαμε από τη Μελίνα Χαρατσίδου, Κλινική Ψυχολόγο και Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, να μας μιλήσει για τις προκλήσεις του γεμάτου προγράμματος και πώς μπορούμε να αφήσουμε χώρο στη «βαρεμάρα» των παιδιών μας ώστε να χτίσουν αυτοπεποίθηση και δημιουργικότητα.

Η μάχη με το πρόγραμμα της καθημερινότητας

Σεπτέμβρης. Τα σχολεία ξεκινάνε και μαζί και το τρέξιμο των γονιών. Συνήθως οι γονείς φτιάχνουμε το πρόγραμμα δραστηριοτήτων των παιδιών μας, προσπαθώντας να λάβουμε υπόψη μας τις υποχρεώσεις μας, τις ανάγκες της δουλειάς μας, τις ανάγκες και τα θέλω των παιδιών μας, κάνοντας μια συνεχή προσπάθεια να ξεχειλώσουμε το 24ωρο για να χωρέσει, σχολείο, δραστηριότητες, χρόνο ξεκούρασης, παιχνιδιού, προετοιμασίας ύπνου… Έτσι καταλήγουμε οι περισσότεροι γονείς πολύ πριν τα Χριστούγεννα εξοντωμένοι.

Όμως γιατί συνεχίζουμε με αυτούς τους ρυθμούς; Γιατί δεν σταματάμε να κάνουμε τους ταξιτζήδες των μικρών αλλά και μεγαλύτερων παιδιών μας; Γιατί γεμίζουμε το καθημερινό πρόγραμμα χωρίς να αφήνουμε κενά;

Γιατί τα γεμάτα προγράμματα δεν βοηθούν πάντα

Ένας λόγος σίγουρα είναι οι απαιτήσεις της εποχής, η αίσθηση ότι όλοι αυτό κάνουν και από τη στιγμή που οι οθόνες έχουν εγκατασταθεί στη ζωή όλων μας, ανεξαρτήτου ηλικίας, υπάρχει η αντίληψη, η ψευδαίσθηση ότι αν είναι μονίμως απασχολημένα με δραστηριότητες, θα γλιτώσουν τη μεγάλη έκθεση στις οθόνες.

Όλοι μας έχουμε βιώσει ή έχουμε ακούσει από άλλους γονείς πόσο πιεστικό είναι το πρόγραμμα καθημερινά, πόσες εντάσεις δημιουργούνται μπροστά στην εξώπορτα του σπιτιού καλώντας το παιδί ή τα παιδιά να βάλουν τα παπούτσια τους, να αφήσουν το κινητό τους, να βάλουν την μπλούζα τους για να φύγουμε, για να είμαστε στην ώρα μας. Έχουμε καταπιεί ένα ρολόι και τρέχουμε…

Το σίγουρο είναι ότι όλοι εκπαιδευόμαστε καθημερινά στην ανταπόκριση σε πιεστικές καταστάσεις. Άλλοι συμμορφώνονται, άλλοι όχι. Είτε όμως συμμορφώνεται κάποιος με αυτή την πραγματικότητα είτε όχι, δεν έχει το χρόνο να χαζέψει, να βαρεθεί, να σκεφτεί … χρόνος πολύτιμος για τα παιδιά που τον χρειάζονται για να βρίσκουν κάθε φορά τι θα τους βγάλει από τη βαρεμάρα.

Η αξία της “βαρεμάρας” για τα παιδιά

Εμείς πάλι ως γονείς, τρέχουμε να τα βοηθήσουμε όταν δεν ξέρουν τι να κάνουν είτε προτείνοντας δραστηριότητες, είτε χτίζοντας συνθήκες για να μην βαριούνται. Και ενώ το νοιάξιμό μας είναι τροφοδοτικό και ενώ οι προτάσεις μας μπορούν να βοηθήσουν την κοινωνικοποίησή του, που τόσο έχει ανάγκη, με την αγωνία μας να μην τα βλέπουμε « δυστυχή, βαριά, δυσκολεμένα…», δεν τους μαθαίνουμε να ψάχνουν μόνα τους λύσεις, να αντιλαμβάνονται τα ίδια τι φταίει, να αντέχουν τη βαρεμάρα.

Η βαρεμάρα που τόσο μας ανησυχεί είναι μια προειδοποίηση ότι αυτό που βιώνουμε δεν έχει νόημα για μας, δεν μας αρέσει, δεν μας αφορά. Οπότε το να ξέρω ότι μπορώ να ψάξω χωρίς πανικό να βρω τι μου δίνει νόημα, τι μου αρέσει, τι θα ήθελα να κάνω, μου δίνει μια εσωτερική ασφάλεια, ενισχύει την αυτοπεποίθησή μου.

Οι γονείς που προτείνουν συνεχόμενα έτοιμες λύσεις στέλνουν το μήνυμα: Είμαι εδώ για να σου βρίσκω τη λύση. Είναι ευθύνη μου… Εγώ ξέρω το σωστό για σένα…Δεν αντέχω να σε βλέπω έτσι… Δεν είναι καλό να μην βρίσκεις τι σου αρέσει…»

Οι γονείς που είναι εκεί χωρίς άγχος και βοηθάνε το παιδί τους με τις ερωτήσεις που του κάνουν να αναζητήσει τι θέλει, στέλνουν το μήνυμα ότι οι ίδιοι αντέχουν την αποσταθεροποίηση του παιδιού τους( πόση ασφάλεια δίνει αυτή η στάση!), ότι δεν είναι κακό να βαριέσαι, αν δεν σου αρέσει η κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι, δεν είναι κακό να μην ξέρεις τι θέλεις. Είναι εκεί να αποδεχτούν και να στηρίξουν, αλλά και να στείλουν το μήνυμα ότι το παιδί θα βρει τι του αρέσει, τι του δίνει νόημα όντας σε επαφή με τον βαθύτερο εαυτό του.

Ο ρόλος των γονιών στη στήριξη και την ισορροπία

Ας μην ξεχνάμε ότι μαθαίνουμε στον άλλον, μόνο αυτό που ξέρουμε, που έχουμε κατακτήσει. Ως γονιός χρειάζεται να παλέψω με τις δικές μου δυσκολίες, με τους δικούς μου φόβους, με τις δικές μου ανασφάλειες, τη δική μου βαρεμάρα. Δυστυχώς/ Ευτυχώς, το να είσαι γονιός σε προτρέπει, σε υποχρεώνει, να βελτιώνεις και να προχωράς καθημερινά τον εαυτό σου.

Ξέρουμε ότι δεν μαθαίνουμε τίποτα αν δεν προσπαθήσουμε μόνοι μας. Δεν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας , αν δεν δούμε ότι τα καταφέρνουμε μόνοι μας. Αλλά για να προσπαθήσουμε χρειάζεται να έχουμε δει κάτι αντίστοιχο στο περιβάλλον μας, χρειάζεται ο σημαντικός άλλος, ο γονιός, να είναι συνεπής με αυτά που λέει, να μην αυτοακυρώνεται με τις πράξεις του και να δείχνει με τη στάση και τα λόγια του ότι πιστεύει στο παιδί του και στις δυνατότητές του.

Μελίνα Χαρατσίδου,

Κλινική ψυχολόγος, συστημική ψυχοθεραπεύτρια ομάδας, ζεύγους, οικογένειας

Επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου Πρόληψης Δήμου Γλυφάδας